Rakamların diliyle Türkiye’de gazetecilik
Hayallerin mesleğidir gazetecilik, bir kere girmişse sevdası insanın içine bir daha iflah olmaz. Girişken, özgüveni yüksek, iletişim kabiliyeti yüksek ve deli olmayacak kadar delişmen insanların mesleği gazetecilik… Çalışmak bir delilik, çalışmamak ayrı bir delilik…Geçmişte meslek büyüklerimizin, sonra bizlerin hayaliydi, şimdi ise iletişim fakültelerinde eğitim gören binlerce gencin… Tıpkı karşılıksız bir aşkın peşinden koşarcasına…
Ne var ki mesleğe dair gerçekler can acıtır cinsten… Çünkü rakamlar bunu söylüyor.
Ülkemizde 2018 rakamlarına göre 1.116 adet gazete bulunuyor ve bu gazetelerde fikir işçisi, yani gazeteci statüsünde toplam 8.683 kişi çalışıyor. Bu kişilerin 1.370’i üniversitelerin iletişim fakültelerinden, 234’ü iletişimle ilgili ön lisans programlarından mezun. Gazeteci olarak tanımlanan bu kişilerin 1.217’si ilköğretim mezunu, 3.590 lise mezunu, 834’ü ön lisans, 2.669’ı ise lisans mezunu olarak görünüyor. Yüksek lisans yapmış çalışan sayısının 130, doktorasını yapmış fikir işçisi sayısının ise 9 olduğu görülüyor.
Basın İlan Kurumu böyle bir istatistiksel çalışma yaptığı için yazılı basına ilişkin rakamları analiz etme şansına sahip olabiliyoruz, görsel basın olarak adlandırılan televizyonlara ilişkin ise maalesef elimizde hiçbir veri yok.
Yukarıdaki rakamlara göre ülkemizde fikir işçisi statüsünde olup basın kartı almayla haiz olan, ancak yine gazetecilik yaparak fikir işçisi statüsünde olmayanların sayısını da ortaya koyuyor. Türkiye’de yazılı basında yayın kısmında olan 41 bin kişinin 8 bin 683 kişisi fikir işçisi statüsünde olduğuna göre demek ki gazetecilik yapan, ancak fikir işçisi olmayan yaklaşık 33 bin kişinin olduğu görülüyor.
Ne ironik değil mi? Hem gazetecilik yapacaksın, hem de kanunen gazeteci sayılmayıp kol işçisi muamelesi göreceksin!
Rakamlara devam edelim…
TÜİK’in 2018 işgücü istatistiklerine göre işsizlikte en yüksek ikinci oran gazetecilikte… Resmi verilere göre her dört gazeteciden biri işsiz. Türkiye İstatistik Kurumu’nun rakamlarına göre gazeteci işsizliği bir yılda yüzde 4,7 oranında artarak yüzde 23,8 olmuş.
Şaşırdık mı? Hayır!
Ve bir başka rakam…
Yine TÜİK verilerine göre, gazetecilik ve enformasyon, yüzde 54,6 ile istihdam oranının en düşük olduğu sektör olarak göze çarpıyor.
Gazeteciliğe dair bir rakam daha…
Basın ve ifade özgürlüğünde dünyanın en sorunlu ülkelerinden biri olarak görülen Türkiye’de işsiz gazetecilerin sayısı çığ gibi büyüyor… Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu’nun paylaştığı rakamlar bunu açıkça gözler önüne seriyor. Önderoğlu’na göre Türkiye’de son 10 yılda 10 bine yakın gazeteci işsiz kaldı.
Son olarak gazetecilik hayali kuran gençlere ilişkin bazı rakamları da paylaşalım… İşsiz bırakılan gazeteciler kadar onların çalınan gazetecilik hayalleri insanın içini acıtıyor.
2018 rakamlarına göre, Türkiye’de toplam 70 iletişim fakültesi bulunuyor ve buralardan her yıl yaklaşık 14 bin 500 kişi mezun oluyor. Yazılı basında 41 bin kişi, görsel basında da yaklaşık 20 bin kişi çalıştığı göz önüne alındığında, toplamda yaklaşık 60 bin kişilik bir sektörden bahsediyoruz. Yani bir başka değişle bu gençlerin ancak çok şanslı olanları bu mesleğe adım atabilecek...
Kısacası rakamların dili şunu söylüyor: Hayaller gazetecilik, gerçekler işsizlik…
