Bülent BİRİCİK

Malum, doktorlar ve medyada verdikleri beyanatlar bugünlerde sıkça tartışılıyor. Peşinen belirtmeliyim, doktorlar medyada yer almalı mı? Yanıtım evet… Halkın sağlıkla ilgili doğru bilgilere sahip olması adına bu oldukça elzem…

Peki, halka sunulacak bilgiler kamu spotu formatında özet bilgiler mi olmalı yoksa bir takım yanlışları düzeltecek detaylı, her kesimin anlayacağı dilden bilgiler içeren yayınlar şeklinde mi olmalı? Bu kararın titizlikle verilmesi gerekiyor. Zira son dönemde ‘sağlık bilgisi’ ile ‘reklam’ ayrımının tüm medya mecralarında pek yapılamadığı ve terazinin şaştığı görülüyor.

Deyim yerindeyse parayı verenin düdüğü çaldığı bir durumla karşı karşıyayız.

Aslında çok önceden yazmak istiyordum doktorların medya ile olan ilişkisini… Ancak geçtiğimiz günlerde medyada Türk Tabipleri Birliği ve İstanbul Tabip Odası’nın birlikte yayınladığı bir deklarasyona rastlayınca yazmaya karar verdim.

Belli ki bu kutsal mesleği icra eden doktorlar ve doktorları çatısı altında barındıran meslek birlikleri arasında bir sorun vardı. Halkı uyarmak adına yayınlandığı belirtilen bu deklarasyonda; sosyal medyada, basın-yayın organlarında sık sık bazı doktorların ‘ezber bozan’, ‘tabu yıkan’, ‘şoke eden’ gibi açıklamalar yapıldığına dikkat çekilerek şöyle deniliyordu: “Lütfen bu menfaatperest bilimdışı bilgilerle toplumun yanlış bilgilendirilmesine ve insanların sağlığını tehlikeye atmasına aracı olmayınız. Sakın kanmayın, sağlığınızdan olmayın.”

Uyarıyı yapan Türk Tabipleri Birliği ayrıca, yalnızca İstanbul’da 2018 yılında 13 meslekten men ve 64 para cezasının verildiğine dikkat çekiyordu.

Uyarı ciddi, sonucu ise insanların bozabilecek denli korkunç…

Bu deklarasyondan anladığım şu… Demek ki bazı doktorlar(mesleğini etik değerler doğrultusunda icra eden doktorları tenzih ederim),menfaatleri uğruna medya aracılığıyla birtakım bilimdışı bilgiler veriyorlar. Eğer böyleyse (ki bunun kararını meslek otoriteleri verecektir), tıp camiasının ‘bilimsellik’ ve ‘bilimdışılık’ ile ilgili bazı doğruları ve doğru bilinen yanlışları uzun uzun tartışması gerekiyor. Eğer halka yanıltıcı bilgiler sunan doktorlar varsa bunun cezası basit bir kınama cezası olmaktan öteye gitmelidir. Zira tıbbi bilgiler, günümüzde doğruluğu veya yanlışlığı teyit edilmeden dijital medyada ışık hızıyla dolaşıma girebiliyor.

Gelelim asıl soruya… Doktorların medyayı, özellikle de televizyon kanallarını bu denli aktif kullanmalarının ardındaki gizli özne şöhret mi, yoksa para mı? Şahsi kanaatim ikisi de olabilir.

Televizyon haberciliği yapmış, sağlık kuruluşunda medya sorumlusu olarak görev almış ve doktor PR’ı yapmış biri olarak kimlerin medyaya neden ihtiyaç duyduklarını şöyle anlatabilirim:
Öncelikle şu bilginin altını çizmem gerekiyor; günümüzde medyayı kamuda çalışanlardan ziyade ağırlıklı olarak özel sağlık sektöründe çalışan hekimler kullanıyor. Onların arasında bir elemeye gitmek gerekirse, medyayı sıklıkla kullanan kesimin muayenehane hekimleri ve kendi kliniği olan hekimler olduğunu söyleyebiliriz. Evet, özel hastanelerde görev yapan doktorlar da medyayı kullanıyor, ancak bunu daha çok ya TV kanalları ile yaptıkları kurumsal anlaşmalar(sağlık programları) çerçevesinde ya da muhabirlerden bazı tıbbi konularla ilgili görüş alma talepleri geldiğinde yapıyorlar. Özel hastanelerin yeni bir uygulama ve kullanmaya başladıkları yeni bir cihazı tanıtmak için medyayı kullandıklarını da elbette saymadan geçemeyiz.

Branş olarak eleme yaptığımızda ise medyayı en çok Estetik ve Plastik Cerrahi Uzmanları, Tüp Bebek ile ilgilenen Kadın Doğum Uzmanları, Dermatoloji Uzmanları ve Diş Hekimlerinin kullandığını görüyoruz. Bu tespit diğer branşların medyayı kullanmadığı anlamına da gelmiyor.

Aslında bunu açıklamak gayet basit… Tüm sektörlerde olduğu gibi halkın satın alma süreçlerini medya görünürlükleri belirliyor. Medyada ne kadar var olursan ortaya koyduğun ürün ya da hizmete o kadar talep doğuyor.

Doktorların medyayı nasıl kullandıklarını ise bir sonraki yazıya bırakıyorum.