08.01.2020 / 09:52

Halef R.  VAYIS

Yoksa siz Facebook’u hala sosyal iletişim sitesi mi sanıyorsunuz?

“Facebook'ta paylaştığımız linkler ve şirketin Instagram, WhatsApp ya da Facebook login ekranı ile girdiğimiz diğer platformlardan edinilen veriler, dev bir algoritmaya dahil ediliyor. Bu süreç, Facebook'un kullanıcı kitlelerini çok etkili bir şekilde hedef almasına imkan sağlıyor.”

 

Big data analizinde fark, yeni düşünme biçiminde…

Profesör Till Haeinisch’e göre Big Data çözümlerindeki önemli fark, veri miktarları ile değil yeni düşünme biçimiyle alakalı. Profesör, ekonomi bilgisayar bilimi uzmanı…

Big Data analizlerinden elde edilebilecek sonuçlara en ilginç örneklerden biri, ABD’de süpermarketler zinciri Target’in yaptığı bir analiz. Target, bayan müşterilerin yaptığı alışverişlerin verilerini analiz ederek, hangi müşterilerinin hamile olduğunu tespit etti.

Inkitt isimli bir platform ise takipçilerinden elde ettiği verilerden hangi kitabın gelecekte Bestseller olacağını tahmin ediyor.

Şirketler yakın gelecekte stratejik yatırım, pazarlama, büyüme gibi kararlar alırken, Big Data analizlerinden yararlanmak zorunda kalacak gibi görünüyor.

'Veriyi tekeline alan şirket'

Facebook'un sahip olduğu veri havuzu, onu bu alanda dünyanın en nüfuslu şirketlerinden biri yapıyor.

Birkaç yıl önce Belgrad'da, Vladan Joler ve arkadaşları Facebook'un nasıl çalıştığını merak edip araştırmaya başladılar.

Siber-suç uzmanları ve veri görselleştirme uzmanlarından oluşan ekip, daha önce Sırbistan internet sağlayıcılarının arkasındaki ‘farklı görünmez altyapılara’ bakmışlardı.

ShareLab adını verdikleri proje ile bu kez Facebook’un verilerini analiz ederek şirket içindeki sosyal yapıyı ve güç ilişkilerini ortaya çıkarmayı amaçladılar.

Günün sonunda ise sosyal sitenin ara yüzüyle girdiğimiz etkileşimlerin, sitenin arka planındaki algoritmayı besleyerek, sistemin davranışlarımızı bir ürüne çevirdiğini öne sürdüler.

Joler anlatıyor:

"Facebook'un ara yüzüyle etkileşime girdiğimiz tüm bölgeleri ve bu etkileşimlerin hangi sonuçlara vardığını ele aldık. Beğenileri, paylaşımları, yani kendi rızamızla verdiğimiz her türlü bilgiyi, cihazlarımızın Facebook'a bizim hakkımızda söyledikleri her şeyi ve Facebook'a çeşitli uygulamalar aracılığıyla verdiğimiz izinleri inceledik.”

Bu verilerin üstünde yapılan araştırmaların, büyük resmin sadece bir kesitini ortaya çıkardığını düşünen ekip, Facebook'un satın aldığı şirketleri ve patent başvurularını da incelemeye başlamış.

Joler’e göre sonuçlar şaşırtıcı...

İnsanı hipnotize eden akış şemalarını tam anlamıyla kavramak saatler sürüyor. Ancak bu şema, Facebook'a sağladığımız verilerin etnik kökenimizi, cinsiyetimizi, politik eğilimlerimizi, sosyal sınıfımızı, seyahat programımızı ortaya koymak için kullanıldığını gösteriyor” diyor.

Veriler suistimale açık…

Ve devam ediyor:

Başka bir tablo, Facebook'da paylaştığımız linkler ve şirketin Instagram, WhatsApp ya da Facebook login ekranı ile girdiğimiz diğer platformlardan edinilen verilerin, nasıl bu dev algoritmaya dahil edildiğini gösteriyor.

Bu süreçler, Facebook'un kullanıcı kitlelerini çok etkili bir şekilde hedef almasına imkan sağlıyor. Veri analizi sonucunda bir kullanıcının Kore mutfağını sevip sevmediğinden, evden işe varış süresinin ne olduğundan, çocuklarının kaç yaşında olduğuna kadar birçok bilgiyi elde edebilmesine yardımcı oluyor.

Başka bir şema ise, Facebook'un telefon uygulaması üstünden nasıl kullanıcılardan izin alarak SMS okuyabildiğini, cihazlardan izin istemeden veri indirebildiğini ve kullanıcıların konumuna erişme izni verdiğimizi gösteriyor.“

Joler, Facebook'un kullandığı bu kuvvetli araçların, toplanan veri ile birleştiğinde suistimale açık olduğunu düşünüyor.

Malum. Buz dağının bir ucu iki yıl kadar önce Londra’da gözüktü.

Bilişim dünyası, Londra merkezli "Cambridge Analytica" adlı veri analiz firmasının, 50 milyon Facebook kullanıcısının hesabından izinsiz topladığı kişisel verileri ABD'de ve İngiltere'de kritik siyasi seçimleri etkilemek için usulsüz kullandığı iddiaları ile çalkalandı.

Yoksa siz hala Facebook’u eski arkadaşları yeniden bulma, yeni arkadaşlar edinme ve sosyal iletişimi sürdürme sitesi mi sanıyordunuz…

 

https://twitter.com/HalefRVayis

 
YORUMLAR

Yazarın Diğer Yazıları

>> Milyonlarca sinek yanılıyor olamaz… - 27.03.2024
>> Çalıştıkça fakirleşmek (working poor)… - 20.03.2024
>> 2050 yılına gelindiğinde… - 13.03.2024
>> Teknoloji insan ırkının sonunu getirir mi? - 06.03.2024
>> Balina üzerinde seyahat eden kedi misali... - 28.02.2024
Medyaloji Yazarları
Halef R.  VAYIS Neslihan KABAOĞLU Meltem AŞCİ Hüseyin MOVİT
Milyonlarca sinek yanılıyor olamaz…
Tüm Yazarlar