İletişimde İşbirliği İlkesi…
İletişimde temeldir: Anlaşılmak ve anlamak… H.Paul Grice’in öne sürdüğü “İşbirliği İlkesine” göre, iyi ve sağlıklı bir iletişim için insanların belirli kuralları göz önünde bulundurması gerekir…
Herbert Paul Grice, İngiliz dil felsefecisidir. 1913-1988 yılları arasında yaşam sürmüş olan iletişim filozofu, mesleki yaşamının son yirmi yılını ise ABD’de geçirmiş.
Ona göre insanların birbirlerini daha iyi anlamaları, karşılıklı uyacakları bazı ilkelere bağlı.
Grice, başarılı bir iletişimin gerçekleşmesi için tarafların ortaklaşa hareket etmeleri gerektiğini söylemiş ve bu fikrini “İşbirliği İlkesi” kavramı altında ele almıştı. Konuşmacının ve dinleyicinin prensipte işbirliği yapmaları gerektiğini, daha doğrusu yapmak zorunda olduklarını varsaymıştı.
Kişilerden biri anlaşılmak, diğeriyse anlamak ister. Bu nedenle de başarılı bir iletişimde işbirliğinin vazgeçilmez olduğunu savunmuş, aksi takdirde iletişimin eksik kalabileceğini ifade etmişti.
Onun öne sürdüğü “İşbirliği İlkesine” göre, insanların konuşurken belirli ilkeleri göz önünde bulundurması gerekir; kişiler arasında gizlice belirlenmiş bir anlaşma vardır çünkü.
Bu anlaşmaya göre konuşmacı ve dinleyici, belirli kurallara uymayı taahhüt eder. Bu kurallar nicelik, nitelik, bağlantı ve tarz olmak üzere dört ilkeye ayrılır.
“İnsanlar bu ilkelere uyarsa iletişim başarılı olur”
Konuşmacının, gereksiz ifadelerden kaçarak gerekli ölçüde bilgi verdiği nicelik kuralı; yanlış bilgiden kaçınarak doğru bilgiler verdiği nitelik kuralı; konuşmanın dışına çıkılmayan ve konuyla ilgili şeylerin söylendiği bağlantı kuralı, konuşmacının açık ve net olduğu tarz kuralı…
Grice, insanların bu konuşma kurallarına uymaları halinde iletişimin başarılı gelişeceğini söyler. Dil felsefecisinin ilkelerine biraz daha göz atarsak:
Nicelik İlkesi: Karşınızdaki kişiye dinlemek istediği kadarını söylemektir. Eksik ya da fazla değil. Örneğin iş arkadaşınız bir projenin zaman yönetimi konusunda sizden fikir istediğinde, projenin zaman yönetimine dair fikrinizi belirtmelisiniz. Kendi yaptığınız mükemmel projeleri anlatmaya başlamanız bu ilkeyi uygulamadığınız anlamına gelir.
Nitelik İlkesi: İletişimdeki temel kural güvendir. Bir şeyin kim tarafından ve nasıl söylendiği, onun nasıl anlaşılacağını belirler. Netlik ilkesi, konuşan kişinin yanlış bilgi vermemesi, karşısındaki kişiyi manipüle etmemesi gerektiğini anlatır.
Bağlantı İlkesi: Belki de iletişimde en çok uyulmayan ilke budur. Konuyla ilgisi olmayan bir şey söylemek… Konuyu istediğin yere çekmek… Bir anda konunun dışına çıkıp kendinden bahsetmek... Bağlantı ilkesi, konuşulan konunun dışına çıkmamak gerektiğini, konunun etrafında kalınması gerektiğini ifade eder.
Tarz İlkesi: Bir konuyu mümkün olduğunca kısa ve öz şekilde anlatmaktır. Toplantılarda lafı uzatmak, ayrıntılarda boğulmak, sunumlarda onlarca slayt göstermek, toplantı süresini uzatmak, karşınızdaki insanların size ve anlattıklarınıza ilgisini azaltacaktır. Hele bugün hayat hiç olmadığı kadar hızlı akarken, tarz ilkesine daha çok ihtiyaç vardır.
İletişim kurduğunuz kişilerle aynı fikirde ya da aynı karakterde olmasanız bile Grice’e kulak vermekte fayda var…
Doğru iletişimi önemsiyorsak tabi…
