14.12.2020 / 10:48

Hüseyin MOVİT

Genç Medyacılara Yol Haritası

BİR SÖZLÜĞÜN İRDELENMESİ

Son zamanda cahil diksiyon ders vericileri türedi. Ğ harfine âdeta düşman gibi yaklaşıyorlar ve bu harfin sesinin olmadığını, dolayısıyla okunmayacağını iddia ediyorlar. İşte bunlardan biri de Dr. Serhat Demirel adında bir muhterem. 

Yazdığı çakma sözlükte (Türkçe Telaffuz Sözlüğü); spiker ve muhabirlere, değişmek yerine deyişmek, değer yerine deyer, değnek yerine deynek diyeceksiniz diyor. (Emriniz olur!) Soruyorlar: 

- Efendim Ğ bir harf ise neden kelimelerin başında bulunmaz? Cevabını veriyorum. 

- Ana Türkçe kelimelerde G var mı?

- Tabii ki var diyeceklerdir. 

Gökyüzü var, güvercin var, güveç var, gelmek var, gezegen var... Sadece gülerim... 

- Ey hoca! Ana Türkçede G harfiyle başlayan kelime yoktur. Ana Türkçeden söz ediyorum. (O ne ki?)

"Türkçede şu harflerle başlayan kelime yoktur" diye söylemek kolay...G harfiyle başlayan kelime yoksa YUMUŞAK g ile neden söz başlasın? Çünkü Ğ, G'nin varyantı (değişke) bile sayılabilir. Aka kelimesinin önce aga'ya sonra da ağa'ya dönüşmesi örneği gibi...

Diyorlar ki: Efendim Ğ, niye Türkçede var da Batı dillerinde yok?

İşte zır cehaletin söze gelmiş hâli budur. Senin dilin ayrı bir aile, onlar ayrı bir aile... Türkiye'de kasaplarda domuz yoksa Avrupa'da da Ğ bulunmaz. 

Hint-Avrupa dil ailesine girersen, Ğ'yi kaldırırsın. Ayrıca senin alfaben, dünyanın en modern, en yeni alfabesidir. 1928'dir yazımı. 

İngiliz, Fransız, Alman alfabelerine göre çok daha çağdaştır. 5 harf yazılıp tek ses çıkmaz. (Nietzsche yaz, Niçe oku!)

Son sözüm, Ğ okunmaz diye ahkâm kesen Prof.lara...

Üç ayrı etkisi vardır Ğ'nin...Bunlardan biri, Okunur olmasıdır... Hem de bal gibi okunur. Ama sen dağ yazıp daaa dersen okunmaz tabii. Buyurun okuyun:

"Arif Sağ'ın söyleyeceği...", "yağ koy..."

DURUMUN VAZİYETİ

Türklerin kullandığı diller: Afşarca

Altayca

Eynuca

Azerice

Başkurtça

Bulgarca

Çağatayca

Çulımca

Çuvaşça

Kumanca

Dolganca

Fuyü 

Gırgısca

Gagavuzca

Hakasça

Halaçça

Hazarca

Horasan Türkçesi

Huncaİli Türkçesi

Karaçay-Balkarca

Karayca

Karakalpakça

Karamanlıca

Kazakça

Kırım Tatarcası

Eski Kıpçakça

Kırımçakça

Kumukça

Kıpçak grubu

Kırgızca 

Nogayca

Eski Türkçe

Osmanlı Türkçesi 

Özbekçe 

Peçenekçe

Kaşkayca

Salarca

Şorca

Sıbırca

Tatarca

Tofaca

Türkçe

Türkmence

Tuvaca

Urumca

Uygurca

Yakutça

NEYMİŞ?

BUNLAR DA KISA KISA

* Metin Özkan, CNN Türk, 05.12.2020/21.23:

- Bir prooram yaptım...

- Televizyonda prooram yaptım...

"Program" demesini beceremeyen kişinin programda işi ne?

* Adamın biri çakma sözlük yazmış, karidese balık, yunusa memeli balık diyor. Asitane ve Kariye için İstanbul'da bir semt diyor. Abdülaziz için "Osmanlı'da farklı dönemlerde hüküm sürmüş iki padişah." diyor (Biz 32. Osmanlı padişahını biliyoruz, diğer padişah kaçıncı?) 

RTÜK’ün önceki Telaffuz Sözlüğü’nün aksine olarak Serhat Demirel’in sözlüğündeki, acabanın "acabaa" şeklinde son a sesi uzun olarak verilmiştir. Benzer biçimde ceylânın, "ceylâan"; cürufun "cüruuf"; defterdarın "defterdaar" şeklinde uzatılacağı konusunda bu konuda eğitim veren Nisan Kumru dut yemiş bülbül.

Kendi konusu olduğu hâlde tek kelime etmeyen Kumru'nun  üç maymunu oynamaktaki amacı ne?

* Ersoy Dede, TRT TV1, 27.11.2020/19.27: "Görüyor olabilir..."

Uydurma haber kipi Dede'nin da hoşuna gitmiş: "Görüyor olabilir..."

İngilizce "present perfect continuous" haber kipinin Türkçesi sayılabilecek bu garabet ifade, dilimize saldırgan biçimde girdi!

Ersoy Dedeyi defalarca uyardık amma...

İşte repertuvarı: 

- soruyor olmak

- ediyor olması

- bekliyor olacak

- çalışıyor olmak

- yapılıyor olması

- konuşuyor olacağız.

BUGÜN TÜRKÇE İÇİN NE YAPTINIZ?

Saygılarımla,
Hüseyin Movit
Türkçe Gönüllüleri-Dil İzleme Grubu Kurucu Başkanı/Eleştirmen

 

 
YORUMLAR

Yazarın Diğer Yazıları

>> Genç Medyacılara Yol Haritası - 14.09.2021
>> Genç Medyacılara Yol Haritası - 01.09.2021
>> "SOMUN" DİYEMEYEN TRT SPİKERİ - 23.08.2021
>> KISA KISA - 17.08.2021
>> "SÖZDE" KELİMESİ KULLANILMALI MIDIR? - 01.05.2021
Medyaloji Yazarları
Halef R.  VAYIS Neslihan KABAOĞLU Meltem AŞCİ Hüseyin MOVİT
Medyada gündem belirleme…
Tüm Yazarlar