Bilişsel üstün yetenekler, zenginliğe dönüşebilir mi?
“Eski toplumlarda insan şiddeti, insan ölümünün yüzde 15’inden sorumluydu. Bugün bu oran yüzde bir… Bu geçici başarı mıdır, henüz bilmiyoruz…
“Önümüzdeki 10 yıl içinde, üstün bilişsel yetenekler kazanacak zenginler tarafından yönetileceğiz.”
Kim söylüyor bunu…
Sapiens ve Homo Deus kitaplarının yazarı Nuval Noah Harari…
İddialı bir öngörü…
Biliş yetisi…
Yani bilgiyi optimal şekilde alma, işleme, anlama, sonuç çıkarma ve sonrasında da karar verme mekanizmaları arasına katıp kullanma yeteneği.
Öğrendiğini maksimum verimle kullanırsan, yakın gelecekte güçlü ve zengin olursun, diyor Harari.
Bunu yapabilmek için, insanın önce ‘bilgiyi filtre etme’ yetisi kazanması gerekir tabi. Bilgi sağanağından kurtulmayı becerip gereksiz malumatlara maruz kalmamak; zaman kaybetmeden içlerinden değerli olanlarını seçebilmek ve “biliş”i sağlıklı verilerle donatabilmek için…
Bakalım ünlü yazar başka neler söylüyor…
“Dünyanın en büyük problemi artık açlık, hastalık ve savaş değil”
Bugün dünyanın en büyük probleminin açlık, hastalık ve savaş olmadığını öne sürüyor mesela.
“Artık açlıktan değil çok yemekten ölüyoruz, enfeksiyondan değil yaşlılıktan ölenler daha fazla ve savaştan değil de intihardan ölüyoruz” diyor.
Medyadaki terör haberleri ‘şiddet dolu bir çağda’ yaşadığımızı düşündürse de, Harari’ye göre aslında durum böyle değil.
“Eski toplumlarda insan şiddeti, insan ölümünün yüzde 15’inden sorumluydu. Bugün ise bu oran yüzde bir... Savaş yüzünden 620 bin kişi ölürken, intihar yüzünden ölenlerin sayısı 800 bin. Bu geçici bir başarı mı? Bunu bilmiyoruz ama şunu anlamalıyız; şiddetteki azalma sadece istatistiksel değil, bu aynı zamanda siyasetin değiştiğini gösteriyor.”
Yazarımız ne kadar iyimser…
Harari, tüm bu iddialarını, yayınlanan yeni kitabı ‘Homo Deus’ta ortaya koyuyor.
En önemli tezlerinden biri, teknolojik gelişmelerin insanı ‘tanrı mertebesine’ yükselteceği…
Ona göre, teknolojik gelişmelerle birlikte ‘zenginler’ zihinsel ve bedensel olarak farklılaşacak.
Bu farklılaşma ise insanların tanrısal yetenekler kazanmasını sağlayacak.
Abartılı ve masalsı görüşünü ise şöyle süslüyor:
“Eski tanrıların ötesine geçeceğiz. İncil’deki tanrının yapabildiği tek şey organik canlılar. İnsanlar, 4 milyar yıllık evrimden sonra organik olmayan canlıları ve yaşam formlarını üretmeye çalışıyor. Bu artık bir metafor değil. Ama tanrısal yetenekler kazanıyorsanız, tanrısal sorumluluklar da elde etmelisiniz.”
Sosyal psikoloji alanında bilgiye dair yapılan bir tanımlamayı hatırlayarak yazıyı sonlandıralım...
Bilgi, zamana ve ideolojiye gömülüdür…
